BİR DÜŞÜNÜR OLARAK ALİ ŞERİATİ

18.03.2015 17:46:56

İslam dünyasının 20.yy’da yetiştirdiği en büyük düşünür ve entelektüel; sosyolojiyi İslamlaştıran, İslam’ın sosyolojik bir okumasını yapan, İslami düşünce dünyasında bir çığır açan, düşünsel bir devrim gerçekleştiren Dr. Ali Şeriati 1933 yılında Horasan eyaletine bağlı Meziran köyünde dünyaya geldi. Doğduğu köy, toprağının kuraklığı ile meşhur bir çöl yerleşkesidir. Babası çağdaş bir milliyetçi olan Muhammed Taki Şeriati, annesi ise Zehra Emini’dir. Varlıklı bir ailenin çocuğu olan Ali, ülkenin yoksul insanlarıyla öğrencilik yıllarında tanışır. Yoksul insanlara olan ilgisi ve kapitalizme karşı duyduğu nefret daha o yıllarda içinde yeşermeye başlar. Henüz ilkokul öğrencisi iken bir ara ülkedeki siyasi olaylardan dolayı okulu bırakmak zorunda kalır ve köyüne döner. Köyde medrese eğitimi almaya başlar. Şeriati özellikle ilk ve ortaokul süresince derslerine fazla önem vermeyen, geceleri sabahlara kadar kitaplar okuyan ve okul ödevlerini ihmal eden bir yapısı vardır. Daha ortaokulda iken Mevlana’nın Mesnevisi ile tanışır, ardından Cüneydi Bağdadi ve Hallacı Mansur gibi irfan yolcularını takip eder.

1946 yılında Liseye kaydolur. İki yıl sonra babasının öğretmenlik yaptığı İslami Hakikatleri Yayma Merkezi’ne girer. Bundan iki yıl sonra Meşhed Öğretmen Okulu’na başlar ve artık felsefe ve irfan konularına daha da odaklanır. Kendisi bu halini “Bu dönemde beynim felsefe ile genişliyor, kalbim irfan ile dağlanıyordu.” sözleriyle tarif ediyor. Sürekli okuyarak ve araştırarak modern sosyoloji ve felsefenin bakış açıları ile geleneksel İslami ilkeler aracılığıyla ve bunları beyninde harmanlayarak Müslüman toplumların karşılaştığı siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve ekolojik sorunlara çözüm bulmak için kafa yorar. Ali Şeriati henüz lise öğrencisi iken Meşhed’de yayınlanan yerel bir gazetede makaleler kaleme alarak yazarlığa ilk adımını atar. 1952 yılında henüz 19 yaşında iken öğretmen olur. Kısa bir zaman sonra katıldığı hükümet aleyhindeki bir sokak gösterisi nedeniyle tutuklanır ve demir parmaklıklarla ilk tanışma bu şekilde başlar. Hapisten çıktıktan sonra bir ilkokulda tekrar öğretmenliğe devam eder. 1954 yılında Edebiyat diploması alır. İlkokullarda uzun bir süre “Ders kitabı” olarak kullanılacak olan “Din Ahlak Eğitimi” adlı kitabını kaleme alır ve kitabı 1956 yılında yayımlanır. Şeriati bu dönemde eş zamanlı olarak radyo programları yapmaktadır.

1957 yılında Amerika’nın İran’da kurduğu gizli istihbarat örgütü Savak, Şah’ın muhaliflerini acımasızca ortadan kaldırmış. Ülkede korkunç bir baskı, polis rejimi ve derin devlet terörü esmeye başlar. Ali Şeriati ve babası Muhammed Taki Şeriati 1957 yılında Milli Cephe Hareketi’nin 16 üyesiyle birlikte tekrar tutuklanır ve 8 ay tutuklu kalır. 1958 yılında başı açık olan modern ve serbest bir bayanla evlenir, akraba çevreleri tarafından çok eleştirilir. 1959 yılında henüz birkaç ay evli iken Fransa’ya gider. Alexis Carrell’den Dua adlı eseri tercüme eder. Bu sırada ilk çocuğu ve tek oğlu İhsan dünyaya gelir. ( İhsan Şeriati 54 yaşında İran’da Felsefe ve Sosyoloji profesörü olarak yaşamaktadır) 1960 yılında Şeriati’yi çok etkileyecek olan isimlerin başında gelen ve dünyanın 20.yy. gördüğü en büyük düşünürlerden biri olan Frantz Fanon ile yakından tanışacak sonrada Fanon’un dünyaca ünlü “Yeryüzünün Lanetlileri” adlı kitabını etüt edecektir. Şeriati İslami Vahdet çerçevesinde Fransa’da birçok Afrika Ülkesi öğrencileri ile buluşup çeşitli toplantılar yapar. Bu çalışmalar Fransız gizli servisinin dikkatini çeker ve Şeriati’ye süikast düzenlenir. Bu suikasttan yaralı olarak kurtulur.1962 yılında ikinci çocuğu ve ilk kızı olan Susen dünyaya gelir (Susen 51 yaşında İran’da sosyolog ve gazeteci olarak yaşamaktadır.) fakat Şeriati’nin annesi İran’da hayatını kaybeder. Cenazesine katılamaz. Annesinin 40. günü yasına katılmak üzere İran’a gider. Karayolu ile Fransa’ya dönecekleri zaman eşinin hamile olması nedeniyle uçak yolculuğunu tercih eder. Bu son dakika ulaşım aracı değişikliği O’nun İran gizli servisi Savak tarafından tutuklanmasını engellemiştir.1964 yılında Sayfuddin’den “Belh’in Faziletleri Tarihi” adlı eseri doktora tezi olarak hazırlayan Ali Şeriati, böylece Fransa’daki eğitimini tamamlar. Tarih ve Sosyoloji doktoru olarak ülkesine döner. Ülkeye giriş yapar yapmaz sınırda tutuklanır. Uzun süren sorgulama döneminden sonra Kızılkale Hapishanesi’ne gönderilir. 6 ay sonra serbest bırakılır. Bunca meşakkatten sonra bir köyde ilkokul öğretmeni olarak çalışır. 1965 yılında İran Eğitim Bakanlığı’nda Ders Kitaplarını Hazırlama Komisyonu’nda çalışmaya başlar. Böylece Tahran’a yerleşir sadece 1 yıl çalıştıktan sonra 1966 yılında Meşhed Firdevsi Üniversitesi’nde Tarih hocası olarak ders vermeye başlar.1967 yılında O’nun fikir ve irfan dolu hayatındaki en önemli kurum olan Hüseyniye-i İrşad Enstitüsü’nde dersler vermeye başlar. Şeriati’nin bu ders halkaları İran gençliğini Kerbela ve aşuranın devrimci ruhuyla yetişmesinin ve 12 yıl sonra zafere ulaşacak olan İslam evrimi hareketine fikri ve entelektüel öğretmenlik yapmasının başlangıcıdır. 1968 yılında en ünlü eserlerinden “Kevir (Çöl)” adlı kitabını yazar. Şeriati sadece ender yetişen bir düşünür ve müthiş bir kalem gücüne sahip bir yazar değil aynı zamanda çok iyi bir hatiptir. 1973 yılında Enstitü kapatılır ve tekrar tutuklanarak cezaevine gönderilir. Yurtiçi ve yurt dışından gelen yoğun tepkiler nedeniyle serbest bırakılır. Yoğun baskılardan dolayı Ali Mezinani adında bir pasaport çıkarıp Belçika ve Fransa üzerinden İngiltere’ye gitmek zorunda kalır.1977 yılında İngiltere’de bir otel odasında zehirlenerek şehit edilir. Şeriati’nin düşünsel çalışmaları sadece devrim öncesi ve sonrası İran’ı değil, dünya çapında İslamcı topluluk ve düşünceler başta olmak üzere birçok kişi ve grubu etkilemiştir. Eserlerinin neredeyse tümü Türkçe ’ye çevrilmiştir.

Eserlerinden bazıları şunlardır:

-Dine Karşı Din

-İnsanın Dört Zindanı

-Hacc

-Bir Kere Daha Ebu Zer

-Medeniyet ve Modernizm

-Muhammed Kimdir

-Sanat

-Öze Dönüş

-Toplumbilim Üzerine

-Yalnızlık Sözleri 1-2

-İslamı Anlamak

HASAN UYAR

Bu haber toplam 3178 defa okunmuştur

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

Yorumlar

Hasan Uyar

24 Mart 2015 Salı 18:47

18:47

Degerli yorumlarinizdan dolayi tesekkurler

176.219.134.137

osman dağ

23 Mart 2015 Pazartesi 16:08

16:08

Güzel tanıtmışsınız

37.155.191.190

Ahmet Yasin