Şehadetinin 50. Yıldönümünde Şehid Seyyid Kutub

 Şehadetinin 50. Yıldönümünde Şehid Seyyid Kutub

Bir ölümün, milyonlarca dirilişe vesile olan ismi Seyyid Kutub'un şehit edilişinin 50. Yılında yazarımız Ziya Tepe Hoca ile siz değerli okuyucularımız için bir röportaj gerçekleştirdik.

Allah'ın bazı halifeleri vardır ki hayatında Kur'an nesli geçlere öncülük ettiği gibi onların ölümleri de başka nesillerin dirilişine vesile olur. Seyyid Kutub'un fikirleri ve davasına olan kararlılığı ile bugünkü Müslümanlara örnek olan hayatını ve düşüncelerini bir de Ziya Tepe Hocamızın o eşsiz yorumlarından dinleyelim. 

Allah'a inanıp iman etmenin ve bunu hayatı ile ödeyerek iman etmenin en çarpıcı örneği olan Şehid Seyyid Kutub kimdir?

Şehid Seyyid Kutup 20. Asrın İslam dünyasının en önde gelen düşünür ve önderlerinden biridir. Salt başına düşünce üreten ve yazan biri değil aynı zamanda düşünce ve inancını hem yaşayan hem de en güzel şekilde temsil eden bir şahsiyettir. 

Dedeleri aslen Hindistanlıdır. Arabistan'dan Mısır'a göç etmişlerdir. İlk ahlaki eğitimini ailesinden alan Şehid Seyyid Kutup, babasını şöyle anlatır: “ Kalbinde ahiret korkusu dilinde ahiret anısı. Üstad Seyyid, ilk, orta ve liseyi El Ezher Üniversitesinde okur. Darul Fünun Fakültesinde Edebiyat bölümünü bitirerek aynı üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışır. Devrin Mısırı Firavun'u Abuddunnasır yönetimi tarafından Amerika’ya sosyoloji doktorası için gönderilir. İki buçuk yıl kaldıktan sonra Mısır'a döner ve İhvanı Müslimin'in teşkilatına katılır. Sonraki hayatında hep işkence ve hapishane hayatı başlar. 10 yıl kadar hapis yatar. Hapishanede ağır işkencelere maruz kalır. Aç ve susuz bırakılır. Üzerine tazyikli su sıkılır. Cellâtlar tarafından eğitilmiş köpekler üzerine salınır. İşkenceler sonucu mide ve bağırsak kanaması geçirerek böbrekleri de iflas aşamasına gelir. Nihayet 29 Ağustos 1966 tarihinde zindanın karanlık bir odasında idam edilerek şehadet mertebesine ulaşır. Mezarının nerede olduğunu ailesi dahi bilmemektedir.  

1960'lı yıllardan başlayarak Türkiye'deki İslami uyanışa çok önemli katkı sağlayan Seyyid Kutub´un düşünceleri günümüzde de bu katkının yeterli ve isabetli değerlendirildiğini düşünüyor musunuz?

Ülkemizde üstad Şehit Seyyid Kutup'un düşüncelerinin iyi okunduğu ve gereğince istifade edildiği kanaatinde değilim. Türkiye'deki İslami uyanışlara Üstadın katkıları olmasına rağmen yeterli düzeyde ve sıhhatli bir şekilde istifade edildiğini düşünmüyorum. Bir fikrin iyi öğrenilmesi ve kavranılması için ilgili kitapların defalarca okunup tetkik edilmesi gerekir. İbni Sina gibi bir İslam dehasının dahi Aristo'nun bir kitabini iyi kavraması için 180 defa okuduğu bilinir. 

Bir düşünce hakkında ilk önce çaplı bir bilgi edinilir. Sonra bu düşünce hakkında fikir yürütülür. Daha sonra da düzeyli eleştirisi yapılır. Öğrenilen bu bilgi ise toplumun şartlarına uygun yorumlanmasına katkı sağlar.

Şehit Seyyid Kutub´un fikirleri, islam dünyasına nasıl bir etki bıraktı? Onun fikirlerinden bahsedebilir misiniz? 

Şehit Seyyid Kutub'un düşüncelerinin İslam dünyasına katkılarından birkaç tanesinden bahsedeyim. Üstad Kuran-ı Kerim'e yeni bir yaklaşım usülü getirdi. Bu usül, Asrı Saadet'te sahabelerin Kuran'a yaklaşım usulü idi. Bu usulde Kuran'ı Kerim'in insan hayatının ölçü ve rehber kitabı olduğunu belirtirken aynı zamanda insanın tüm hayatını kapsadığını söyler.

İslam dininin esası olan tevhid anlayışını güçlü ve sıhhatli bir şekilde Müslümanlarına gündemine tekrar getirir. 

İslam dinen karşı olan komünizm, kapitalizm ve emperyalizm gibi çağın ideolojileri ayetlerin ışığında karşı çıkarak bizlere tanıtmaya çalıştı.

İslam inancı ile bu inancın davasının birbirinden kopmayan iki esas olduğunu işledi.

Seyyid Kutup bir çok Müslüman’ın hayatında çok önemli bir kilometre taşı olarak yer alıyor. Bu anlamda Seyyid Kutup'u Seyyit Kutup yapan şey nedir?

Nasıl ki Hz. İbrahim (a.s)'in Allah'a olan destansı teslimiyeti ve zalim tağuti bir güç olan Nemrut'a karşı mücadelesi onu insanlık tarihinin en büyük kahramanı yapmışsa; Şehid Seyyid Kutup da 20. Asrın Mısır Firavun'u olan Abdunnasır karşısında tavizsiz imanı ile dik duruşu, mücadelesi ve şehadete yürümesi ile Müslümanların gönüllerinde taht kurmuştur. Yoldaki işaretler ve Fizilal'il Kur’an başta olmak üzere yazdığı diğer eserleri ile Müslümanların düşünce dünyasında büyük etkiler bıraktı.

Siz Şehit Seyyid Kutub'un en çok hangi olayı sizi çok etkilendi? 

Çağdaş Mısır Firavun'u tarafından, Üstad'ın idam edilmeden önce pişman olduğunu belirten bir not yazması halinde af edileceği teklifi üzerine 'haklı olarak mahkûm ediliyorsam, ben hakkın hükmüne razıyım. Haksız yere mahkûm ediliyorsam, batıldan merhamet dileyecek kadar alçalmadım. Namaz 'da Allah'ın birliğine şehadet eden parmağım, tağutun hükmünü kabul eden bir harf bile yazmayı red eder.' Diyen 20. Asrın İslam kahramanının bu duruşudur beni en çok etkileyen.

Seyyid Kutub'un yaşadığı dönemde İslam âlemi için birinci tehlike gördüğü ülkeler ve ideolojiler hangilerdir?

Konuda Şehid Seyyid şunları söyler. 'Sömürgeci beyaz adam bizim ilk düşmanımızdır. Bu sömürgeci adam ister Amerika'da ister Avrupa'da olsun bunu hiçbir zaman gözden uzak tutmamalıyız. Ve milli eğitim politikamızda da bu prensibi esas almalıyız. Milli eğitim politikasının ana hedefi emperyalizmin nüfusundan kurtarmak olmalıdır. Sömürgeci adam sadece iktisadi ve siyasi tahakkümünden değil aynı zamanda şuur ve fikir bakımından da onun nüfusundan kurtarmak olmalıdır' diyerek gerçek tehlikenin Siyonizm ve Amerika olduğunu belirterek bu iki düşmanın el ele vererek örümcek ağı gibi Ortadoğu yu abluka aldığını ifade eder. Ayrıca emperyalizmin yerli işbirlikçilerini de İslami yaşantının önünde duran en büyük kötülükler olarak görür. 

Seyyid Kutub'un Amerika'da bulunduğu dönemdeki gözlem ve intibaları nelerdir?

Üstad Seyyid, Amerika hakkında bir kitap yazmıştı. Bu kitap daha sonra kaybolur. Amerika hakkındaki anıları ve düşünceleri kitaplarından derlenen ' Seyyid Kutub'un gözü ile Amerika' adı ile kitaplaştırılır. Kitap bu şekli ile dahi çok istifadelidir. Şehit Seyyid'in Amerika'dan arkadaşı Tevfik el- Hekim'e gönderdiği mektuplarda Amerika toplumunu ve medeniyetini daima tenkit ediyordu. Bu medeniyette hiçbir ruhi değerlerin olmadığını, Amerika'da yaşayan insanların da ruhsuz, duygusuz adeta robot gibi olduğunu yazıyordu.

Üstad, Amerika'daki kiliseler hakkında da ilginç tespitlerde bulunur. Genç delikanlıları kiliseye çekmek için genç kızların kullanıldığını, kız erkek karışık müzik ve dans programları tertiplenerek kötü fiillerin işlendiğini ve din adamlarının da bu yapılanlara rıza gösterdiğini söyler.

Yine Üstad'a göre, Amerika yöneticilerinin çoğu misyoner okullarından mezundur. Amerika ekonomisini silah sanayisine bağlar. Ürettikleri silahları satamadıkları zaman ekonomisinin çökeceğini belirtir. Üstad, Amerika'yı araç gereçlerin, silah sanayinin gıda ve yiyeceklerin büyük bir deposu olarak görür. İnsani faziletlerden nasibi olmayan Amerika gibi bir devletin dünyaya liderlik yapmasını insanlığın felaketi olarak görür.

Şehit Seyyit Kutub'un eserleri ve bunların genel olarak içeriğinden bahsedebilir misiniz? Şimdiye kadar Kur'an'ın tefsirini yapan birçok eser yazıldı. Şehit Seyyid Kutub'un akıcı ve etkileyici bir üslupla yazdığı Fizilali'l-Kur'an kitabı ile ilgili neler söyleyeceksiniz?

Şehit Seyyid Kutub'un yazdığı baş eseri yoldaki işaretlerdir. Bu kitap idam edilerek şehit edilmesine neden olmuştur. Kitap aynı zamanda İslam alemini en çok etkileyen kitaplardan birisidir. 

İslam dünyasında en çok tanınan ve okunan tefsir üstadın yazdığı Fizilal'il Kur’an dır. Bu tefsirde ayetlerin mesajını en etkili bir şekilde yansıtmaya çalışan üstad, ayetlerin nazil olduğu ruh ve heyecanı yansıtır. Bundan dolayıdır ki bu tefsir, okuyanları Kuran'la adeta yeniden diriltir. 

Sosyalizm ideolojisinin revaçta olduğu ve gençliğin sosyalizm ile komünizme kaydığı bir dönemde 'İslam'da Sosyal Adalet' adlı kitabını yazdı. Bu kitap ile insanlığın arzuladığı asıl ve hakiki adaletin İslam'da olduğunu belirtti. Ülkemizde de 1970 li yıllarda yoğun tartışmalara neden olan bu kitap, İslam iktisadına ilişkin meselelerde de temel kaynak vazifesini görmüştür.

'Dünya Barışı ve İslam' adlı kitabı da sahasında yazılmış en güzel kitap olarak kabul görür. Ayetler ışığında Yahudilerin karakterini ve ahlakını ele alan 'Yahudi ile Olan Savaşımız' kitabı da dikkatle okunması gereken diğer bir kitabıdır. Yine kedi sahasında kıymetli olan bir diğer eseri de 'İslam Kapitaliz Çatışması'dır.

Son olarak okuyucularımıza neler söyleyeceksiniz? 

Müslümanlar hem kendilerinin hem de başka halkaların ilmi birikim ve deneyimlerinden istifade etmeyi bilmelidir. Yoksa aynı hataları tekrar etmekten ve emperyalist güçlerin tahakkümünden kendilerini kurtaramaz.

Üstad Şehid Seyyid Kutub gibi bir Müslüman şahsiyetini şehadet yıldönümü dolayısıyla anılması için gündeme getirdiğiniz ve yapılan bu röportajdan dolayı sizlere çok ederim. 

Röportaj:Hüseyin Türkoğlu-Kahta Beyan